گالری عکس 

"هيچ اگر سايه پذيرد منم آن سايه ي هيچ"

دکتر عبدالحمید میرزا حسابی متولد سال 1310 تهران،  در سال 1329 وارد دانشکده شده  و سال 1335 فارغ التحصیل شد. در سال 1338 موفق به گذراندن دوره تخصصی در رشته جراحی زیر نظر استادان بزرگی همچون دکتر عدل شد واز سال 1340به عنوان هیئت علمی و کادر رسمی دانشکده پزشکی علوم پزشکی تهران مشغول به کار شد.  وی به خاطر اشتیاقی که به حرفه معلمی داشت از همان موقع تدریس را در بالین مریض ها برای دانشجوهای پزشکی شروع کرد و پس از بازنشستگی نیز ارتباطش را با دانشگاه و بیمارستان سینا ترک نکرد. دکتر حسابی علاوه بر تدریس در دانشگاه، به‌عنوان دادیار جرائم شکایات پزشکی در امور جراحی با سازمان نظام پزشکی همکاری داشته‌ و همچنین عضو هیئت تحریریه مجلۀ علمی نظام پزشکی و عضو هیئت‌مدیره جامعۀ جراحان کشور نیز بوده‌اند. هم اکنون به عنوان رئیس دفتر ارتباط با دانش آموختگان دانشکده پزشکی با دانش آموختگان گروه پزشکی از نزدیک همکاری دارد.

پای صحبت دکتر حسابی استاد پیشکسوت جراحی

در مورد تعهدات حرفه ای پزشک چه پزشک عمومی و چه رشته جراحی، باید گفت که تعهدات پزشکی یکی از اصول اخلاق پزشکی است، یعنی خارج از حیطه اخلاق پزشکی نیست. چون دامنه اخلاق پزشکی خیلی وسیع است. به نظر من از روزی که فردی به عنوان دانشجوی طب وارد دانشکده پزشکی می شود تعهد حرفه ای شروع شده و تا آخر عمر پزشکی ادامه خواهد داشت. اما متاسفانه این تعهدات در گذشته و حال با هم یک مقداری فرق کرده است و عملاً افرادی همچون من که این مراحل را در دوره گذشته طی کردیم و الآن هم تقریباً در آخر های عمر حرفه ای هستیم خواه نا خواه یک تفاوت هایی بین گذشته و حال می بینیم. در یک کلام اگر بخواهم بیان کنم تعهدات گذشته خیلی انسانی بود نسبت به بیمار و اطرافیانش امروزه این تعهدات بیشتر جنبه اقتصادی پیدا کرده است. از آن حالت انسانی در آمده و یک حالت اقتصادی خاص خودش را گرفته است. در گذشته پزشکان با بیمارها بسیار صمیمی بودند. مخصوصاً پزشکان محله با بیمارها مثل یک فامیل بودند  با یکدیگر رفت و آمد داشتند. من حتی زمانی که به گذشته نگاه می کنم خیلی از دوستان و آشنایان که ما با آنها ارتباط خیلی نزدیک داشتیم از ابتدا بیمار بنده بودند. متاسفانه در ایام حاضر چون جنبه اقتصادی به نحوه شدیدی وارد حرفه پزشکی شده است دیگر ارتباطات به آن شکل وجود ندارد. اما به طور کلی در تعهد پزشکی مسائل متعددی مطرح است اول از همه این است که پزشک باید به بیمار احترام بگذارد و این خیلی مهم است. بنده همیشه گفته ام برخورد اولیه که پزشک با بیمار دارد خیلی مهم است. نگاهی که میکند، لبخندی که به لب دارد، کلامی که از دهن پزشک خارج میشود، خیلی در روحیه بیمار تاثیر می گذارد. در کنار موضوع احترام به بیمار، مسأله صداقت بسیار مهم است. پزشک باید نسبت به بیمار صادق باشد و تمام مسائل و حقایق را به بیمار بگوید. البته به استثناء بیمارانی که روحیه خوبی ندارند و نمی شود تمام مسائل را به آنها گفت. در کنار آن مسأله عدالت است. عدالت را هم نباید فراموش کرد، یعنی فرقی بین بیماران نگذارد و غنی و فقیر برایش یکسان باشد و عدالت را باید در کار اولیه اش رعایت کند و در کنار این امور حتماً باید آزادی عمل به بیمار بدهد نباید حکم بکند که این مریض را فقط من می توانم عمل بکنم و هیچ کس دیگری غیر من نمی تواند عمل بکند و این یک حالت خودپسندی به خودش می گیرد. نکته دیگر اینکه بیمار و خصوصاً جراح باید یک حالتی داشته باشد که بیمار از کار پزشکی آزار نبیند و اگر باری را از دوش برنمی دارد بار دیگری را اضافه نکند. خصوصاً در مسائل جراحی این موضوع اهمیت زیادی دارد. حفظ اسرار پزشکی یکی از مهم ترین تعهدات پزشکی است. البته پزشکان از گذشته به حفظ اسرار بیمار اهمیت می دادند ولی متاسفانه پیشرفت رسانه های مجازی این روزها در حدی است که چیزی مخفی نمی ماند هر چیزی را که شما بخواهید پوشش دهید در رسانه ها پخش می گردد بدون اینکه به حفظ اسرار بیمار توجه داشته باشند.

نکته ی دیگری که در تعهد حرفه ای لازم است صرف وقت کافی برای شنیدن حرفها و بررسی سابقه بیماری بیمار است. بیماران توقع دارند پزشک معالج پرونده های آنها را مطالعه کنند ولی اغلب به  قدری پزشکان مشغله دارند که وقت ندارند. در گذشته اطبا هم برای بیماران و هم برای همکارانی که نسخه ای برای این بیماران تجویز کرده بودند احترام بیشتری قائل بودند و کمتر می دیدیم که پزشکی نسخه پزشک دیگر را قبول نداشته باشد و بیمار را به تکرار آزمایشات وادار کند. نکته دیگر اینکه پزشک نباید بدون معاینه برای بیمار نسخه بنویسد که بسیار اشتباه است. متاسفانه این روزها پزشکان اسیر تکنولوژی شده اند به جای اینکه تکنولوژی در خدمت پزشکان باشد و اغلب پزشکان می خواهند تکنولوژی بیماری شخص را تشخیص دهد در حالی که با یک معاینه ساده به خوبی می توان بیماری را تشخیص داد و از هزینه های اضافی جلوگیری کرد و به اقتصاد کشور کمک کرد.

متاسفانه استادان جدید کمتر همانند استادان گذشته هستند. استاد باید به گونه ای رفتار کند که تمام حرکات و رفتارش، صحبت کردنش، نحوه ویزیت و بر سر بالین بیمار حاضر شدنش برای دانشجویان الگو باشد. در گذشته اساتید تمام رفتار و کردارشان برای دانشجویان درس بود. البته باید این را اضافه کرد که دانشجویان فعلی ما نیز اشتیاق کمتری برای آموختن دارند. بعضی از دانشجویان حوصله رفتن سر کلاس و پرسیدن و آگاهی را ندارند. در حالی که ما در گذشته معتقد بودیم که درس را از زبان استاد باید آموخت تا اینکه انسان با خواندن کتاب درسی را بیاموزد چراکه با آموزش اساتید، دیگر نیازی به مطالعه کتاب نبود و اساتید ما جز معلمان واقعی به حساب می آمدند. ولی امروزه بیشتر افراد مطالب را از دنیای مجازی وسایت ها مطالعه می کنند و متاسفانه بسیاری از این مطالب اشتباه و نادرست است و اصلاً جایگزین خوبی به جای کلاس و پای صحبت استاد نشستن نیست.

ما در گذشته از هرکدام از اساتید چیزی را به عنوان الگو برداشته و آموخته ایم. برای مثال آقای دکتر گل گلاب که به ما درس گیاه شناسی می داد و اغلب کلاس های ما در ساعت های 8 تا 9 صبح برگزار می شد، در یکی از روزهای زمستان که بسیار هوا سرد بود تنها من و یکی دیگر از دوستان در کلاس درس حاضر بودیم، استاد به گونه ای به ما درس دادند که انگار سالن مملو از جمعیت است و در پایان گفتند شما نباید به خاطر کلاس خالی ناراحت بشوید و بنده هیچ وقت به علت نبود دانشجو کلاس را کنسل نمی کنم و از امروز در خاطرتان باشد اگر سخنوری کارش را به خوبی بلد باشد برای یک سالن خالی هم به زیبایی سخنرانی می کند و من آن روز از این استاد این درس را آموختم. و اساتید دیگر هم به همین شکل مثلاً از دکتر علی وکیلی داشتن خطی زیبا، از دکتر شمس، سحرخیزی و زود در محل کار حاضر شدن. برخی از این اساتید به قدری خوب با دانشجو رفتار می کردند که دانشجو گمان می کرد همکار این افراد است و در این زمینه دکتر عزیزی الگوی بسیار خوبی برای ما بودند و ما از ایشان درس بزرگ منشی را آموختیم.

البته باید بگویم که متاسفانه با وجود دنیای مجازی رعایت اصولی که خدمتتان عرض کردم بسیار سخت است و آینده تعهد حرفه ای را در کشور به زیر سوال می برد که بسیار جای تاسف دارد. بنده در خصوص فضای  تعهد حرفه ای و اخلاق پزشکی  مقالات متعددی نوشته ام و بسیاری از من پرسیده اند که این  مقالاتی را که شما مینویسید، کسی مطالعه می کند و به دردی می خورد. بنده پاسخ داده ام که من انتظار ندارم که تمام پزشکان اصلاح بشوند و این امور را رعایت بکنند ولی اگر این صحبت ها و مقالات تنها در یک نفر تاثیر داشته باشد برای بنده کافی است و نباید انسان به علت اینکه روی کسی تاثیر ندارد سکوت بکند باید این صحبت ها زده بشود حتی اگر یک نفر را اصلاح بکند.

در پایان آرزو می کنم که پزشکان از اسارت تکنولوژی در بیایند و تنها از این تکنولوژی در را پزشکی استفاده کنند و نه اسیر آن باشند. بنده برای کشور خود و مردم خود آرزو می کنم که حداقل تعهداتشان را به این کشور ادا کنند و تمام اشخاص در هر حرفه ای که خدمت می کنند در نظر بگیرند که این کشور ایران است و اگر ایران نباشد ما نیستیم و در خاطرمان باشد که هر کاری که میکنیم برای ایران است.  

تجلیل از ۵ استاد الگوی عملی تعهد حرفه ای در دومین جشنواره بنیاد علمی فرهنگی استاد بهادری