دکتر سیاسی تاکید کرد: مرور تاریخچه 80 ساله دانشگاه به ما می گوید که چقدر در پیشگیری از بیماریها موفق بوده ایم
رئیس دانشکده علوم تغذیه و رژیم شناسی گفت: اگر می خواهیم جایگاهی در جامعه داشته باشیم باید تمام کوشش خود را بکار ببندیم تا سلامت جامعه را تضمین کنیم.
به بهانه برگزاری مراسم بزرگداشت هشتادمین سالگرد تصویب قانون تاسیس دانشگاه گفتگویی با دکتر سیاسی رئیس دانشکده علوم تغذیه و رژیم شناسی انجام شد تا با نظرات ایشان درخصوص برگزاری این مراسم و آشنا شویم. شما را به خواندن این گفتگو دعوت می کنیم:
- با توجه به اینکه در آستانه هشتادمین سالگرد تاسیس دانشگاه هستیم و تاریخ80 ساله دانشگاه را ورق می زنیم فکر می کنید مرور تاریخچه دانشگاه به مردم چی می گویید؟
به نام خدا. دانشگاه علوم پزشکی تهران در ابتدا جزء دانشگاه تهران بوده که بعدا تقسیم شده به دو دانشگاه و دانشگاه علوم پزشکی بعوان بخشی از دانشگاه تهران 80 سال قدمت دارد. اگرچه این دانشگاه سال 1364 دانشگاه مستقلی شد. در سال 1313 دانشگاه تهران به همت یک سری دانش آموختگانی که خارج از ایران بورس گرفته و برای تحصیل به آنجا رفته بودند و سپس برگشتند تاسیس شد و دکتر حکمت اولین رئیس دانشگاه بود. در طی سالها دانشگاه تهران مسیر پر فراز و نشیبی را طی کرده است. تا سال 1321 که جنگ جهانی دوم بود و در حین جنگ و پس از جنگ نیز پدر من رئیس دانشگاه تهران شد. و خود این سابقه جالبی است. در دوران بسیار درهم و ناآرام جنگ و پس از جنگ دانشگاه تهران یک دانشگاه مستقل بود و روسای دانشگاه را خود اساتید انتخاب می کردند و یک استقلال کامل داشت و تا بعد از کودتای 28 مرداد این سابقه ادامه داشت. اما پس از کودتا تعدادی از اساتید معروف دانشگاه اعلامیه ای چاپ کردند و مخالف کنسرسیوم نفت شدند. افرادی مثل مهندس بازرگان، دکتر صدیقی، دکتر قریب، و ... که شاه دستور داد اینها باید از دانشگاه اخراج شوند و پدر من گفت اگر دست مرا قطع کنی استادی را بیرون نمی کنم و اجازه نداد کسی از دانشگاه خارج شود. این باعث شد سیستم دانشگاه را بهم بزنید و پس از آن تصمیمات دانشگاه را سه نفر می گرفتند: وزیر فرهنگ، شاه، و رییس دانشگاه. از آن تاریخ به بعد دانشگاه جایگاه واقعی خود را از دست داد و هیچ وقت دیگر هم پیدا نکرد. برای همین رتبه بندی آن در دنیا بسیار پایین است اگرچه می توانست رتبه بسیار بالایی داشته باشد ولی الان با تمام کوشش ها جزء 100 دانشگاه اول هم نیست و این جای افسوس دارد که در آسیا هم ما نمی توانیم جزء 100 دانشگاه اول باشیم. شرایط جامعه و ... اینها را باعث شده ولی حالا که ما به هشتادمین سال رسیدیم یک بازنگری واقعی در ساختار دانشگاه شود که دانشگاه می خواهد چه کار کند. آیا یک کارخانه انسان سازی است که می خواهد انسانها را با یک سری اطلاعات به جامعه بفرستد تا مشکلات را حل کنند یا وظایف خیلی بالاتری دارد. ما می خواهیم یک جامعه سالمی داشته باشیم. جامعه سالم جامعه ای نیست که هرروز تعداد بیمارانش بیشتر شود بلکه باید تعداد بیمارانش هرروز کمتر شوند و باید پیشگیری شوند. دانشگاه چقدر گام در پیشگیری از بیماری ها برمی دارد؟ چقدر بار بیماری جامعه را کم می کند؟ و چقدر در گسترش دانش بشری گام برمیدارد؟ دانشگاه جایی است که افراد بتوانند پژوهش کنند تا دانش بشر را پیش ببرند آیا این دانشگاه واقعا این کار را می کند؟ ما در رقابت با دانشگاه های معتبر دنیا چه جایگاهی داریم؟ باید اینها را بررسی کنیم. توانمندی های زیادی وجود دارد. مقالاتی که در اینجا چاپ می شود دست کمی از بهترین مقالات دنیا ندارد ولی در راستای گسترش دانش بشری و ایجاد جامعه سالم چقدر گام برمی دارد؟ این 80 سال می تواند یک پیرمرد 80 ساله و یا یک نوجوان 80 ساله باشد چون درمقابل دانشگاه های معتبر چندصدساله خیلی نوجوان است و می توانیم خیلی گام های گسترده برداریم.
- چطور می توانیم از فرصت ها استفاده کنیم تا جامعه سالم تری داشته باشیم؟
اول باید جامعه سالم را تعریف کنیم. ما باید سعی کنیم تعداد بیماران را کم کنیم یعنی یک جامعه سالم را ایجاد کنیم که کمتر بیمار شوند. وقتی واکسیناسیون می کنید یعنی پیشگیری می کنید. در زمینه های مختلف باید همین کار را بکنیم. دانشگاه علوم پزشکی تهران چقدر در پیشگیری گام برمی دارد؟ چند درصد بودجه دانشگاه صرف پیشگیری می شود؟ دانشکده علوم تغذیه و رژیم شناسی با این هدف ایجاد شده که تمام سعی خود را در زمینه پیشگیری انجام دهد. امروزه چاقی با بیماری های قلب و عروق، دیابت، سرطان، و ... در ارتباط است. ریشه های سرطان بدخوری، بدغذایی، آلودگی محیط زیست و ... است. دانشگاه علوم پزشکی تهران در این زمینه چه کار کرده است؟ ما داریم هشدار می دهیم که این جامعه دارد چاق می شودکه پیامدش بیماری های قلبی و عروقی و دیابت نوع 2 و سرطان و ... است. ما در این زمینه چقدر هزینه کردیم که این را در جامعه ترویج دهیم تا مردم آگاه شوند. غذاهای فست فود بسیار ضرر دارد. روغن پالم را در وزارت بهداشت مطرح کردند، کی باید از این اتفاقات جلوگیری کند؟ این وظیفه دانشگاه است. در اینجا باید تحقیق شود. وظیفه اول دانشگاه علوم پزشکی تهران پیشگیری است. درمان مانند خدمات پس از فروش است. ما باید انسانهای سالمی را ایجاد کنیم که نیازی به درمان نداشته باشند یا حداقل نیاز به درمان را داشته باشند. این بزرگترین نقطه ضعف دانشگاه است.
- چطور می توانیم در این فضا این نقطه ضعف را بپردازیم و نظر مسئولین را جلب کنیم که در این زمینه هم اقدامات لازم را انجام دهند.؟
وظیفه ماست که گوشزد کنیم و به عنوان فرهنگ در جامعه جا بیندازیم که پیشگیری مهم تر از درمان است. درهمان زمانی که گواتر در جامعه زیاد شد من هم در کمیته کشوری بودم که به مصرف نمک توصیه کردند. من همان موقع هشدار دادم که شما مصرف نمک را بالا می برید مشکلات دیگری در جامعه ایجاد می شود. ما باید گواتر را کنترل کنیم اما روشهای دیگری هم هست که کمبود ید را جبران کند. اینها مسائلی است که فقط در سیستم دانشگاهی و افرادی که در این زمینه کار کردند تحقیق و پژوهش کردند می توانند به عنوان مشاورین تصمیم گیران نظر بدهند. الان به نان آهن اضافه می کنند، ما می دانیم زیادی آهن در برخی افراد باعث یک سری بیماری می شود. به آنها پیشنهاد کردیم آهنی که در پالایش گندم جدا می شود را به آن اضافه کنید. نتیجه بیماری های قلب و عروق در آینده خواهد بود. این را فقط دانشگاهیان می توانند بگویند. مسئولین اجرایی می خواهند مشکل را حل کنند اما نمی دانند چگونه. راه را ما باید بگوییم. به نظر من دانشگاه باید تاکید بیشتری روی پیشگیری داشته باشد. دانشکده پیراپزشکی، بهداشت، تغذیه باید تقویت شود. دانشکده تغذیه بسیار مهم است و در سطح اول و دوم و حتی سوم پیشگیری می تواند موثر باشد. علاوه برآن رژیم شناسی بیماران و غیره را داریم و حتی خدمات درمانی می توانیم ارائه دهیم. اگر دانشگاه حمایت کند خیلی کارها می توانیم انجام دهیم.
- دانشکده تغذیه و رژیم شناسی در نمایشگاهی که قرار است همزمان با این مراسم برپا شود چه مطلبی را برای بیان کردن دارد؟
دانشکده ما برنامه ریزی کرده که غرفه داشته باشد و دستاوردهای خود را به نمایش بگذارد. گرچه این دانشکده نوپا است اما سابقه فارغ التحصیلان ما از سال 55 است. در نظر داریم از اساتید و دانشجویان پیشکسوت و نمونه نیز قدردانی کنیم.
- امکاناتی را می توانید فراهم کنید تا مشاوران تغذیه در نمایشگاه حضور داشته باشند؟
در این زمینه برنامه ریزی نکردیم. می شود راجع به آن فکر کرد. تغذیه را با یک حرف و دو حرف نمی توان پیشگیری کرد. تبلیغات و برنامه ریزی طولانی می خواهد. ما می توانیم موردی به افراد بگوییم مثلا ویتامین D مصرف کنند اما باید این مسئله اساسی بیان شود. ما تحقیقاتی را در سطح کشوری انجام دادیم. کمبود ویتامین D واقعا فاجعه است. در بعضی جاها افراد 80 تا 85 درصد کمبود این ویتامین را دارند. ویتامین D با خیلی از مسائل امروز در ارتباط است: سرطان، بیماری های قلب و عروق، و...
- دانشکده تغذیه برنامه ای برای سلامت کارکنان با روشهای تبلیغات، آموزش و ... دارد؟
خیر، چون ما نیرو نداریم. ما حدودا 200 دانشجو داریم که بشترشان phd هستند و تمام نیروی انسانی ما صرف اینها می شود و کارمندان محدودی داریم. اعضای هیئت علمی ما کم است و بیشتر وقتشان صرف آموزش این دانشجوها می شود.
ما الان سه رشته کارشناسی ارشد و دو رشته phd داریم و نیروی کافی نداریم. اگر دستمان باز باشد حتماً در برنامه های خود خواهیم گذاشت و این ضرورت احساس شده است.
- مهم ترین نقاط قوت و ضعف دانشگاه از نظر شما چیست؟
برای شناخت نقاط ضعف و قوت مقایسه دانشگاه ما با سایر دانشگاه های کشور مناسب نیست. این مقایسه مع الفارق است. باید خود را با دانشگاه های معتبر دنیا مقایسه کنیم. حدود 15 سال پیش در دانشگاه تورنتو کانادا بودم و نبودن دانشگاه تهران در لیست 500 دانشگاه دنیا برایم شوک برانگیز بود و تا آن موقع چنین فکری نمی کردم. وقتی به ایران برگشتم با رئیس دانشگاه مطرح کردم و خوشبختانه داریم خودمان را در دنیا می شناسیم و با تفاهم نامه هایی که با دانشگاه های مختلف داریم سعی می کنیم جایگاه خود را ارتقا دهیم. برای اینکه بتوانیم نقاط ضعف خود را بشناسیم و برطرف کنیم باید با دانشگاه های خارجی در ارتباط باشیم. تا وقتی این ارتباط فقط داخلی باشد هیچ پیشرفتی نخواهیم کرد چون نمونه هستیم. ما در زمینه های مختلف نقاط ضعف بسیار داریم. باید طبقه بندی شوند. به نظر من یکی از نقاط ضعف عدم ارتباط و همبستگی بین دانشکده هاست و دانشجوها برای کارهای اداری و شرکت در کلاسها بین دانشکده ها با مشکلات زیادی روبرو می شوند. عدم تفاهم و همکاری و ارتباط بین دانشکده ها مشکل اساسی است. و این یک برنامه ریزی می خواهد. باید سیستمی باشد که این ارتباط ایجاد شود. در خارج سیستمی است به نام school of graduate school ، یعنی دانشکده تحصیلات تکمیلی. هر دانشجویی که وارد دانشگاه می شود و می خواهد فوق لیسانس و دکترا بگیرد باید از آن دانشکده معرفی شود به دانشکده ها. یعنی آن هماهنگ کننده است و به تمام برنامه ها نظارت می کند. این سیستم را در اینجا نداریم، منسجم نیستیم و پراکنده ایم با وجودی که در یک دانشگاه هستیم.
- حضور یکپارچه همه واحدها در کنار هم در نمایشگاه تاریخچه دانشگاه آیا می تواند به آن انسجامی که شما تاکید می کنید کمک کند؟
هم می تواند کمک کند و هم نکند. شما می توانید دو غرفه در کنار هم بزنید و هیچ ارتباطی با هم نداشته باشند و هرکسی به فکر خودش باشد. من نمایشگاهی می خواهم ببینم که هر کسی در همه زمینه ها دخالت دارد. علوم پایه و بالینی از هم جدا هستند در صورتی که درست نیست و به همین دلیل نوع نگرش اینها به پیشگیری متفاوت است. اگر غرفه ها با هم ارتباط نداشته باشند چه کمکی به انسجام می کند؟
- چه توصیه ای دارید؟
کار ساده ای نیست. مسئولین غرفه ها باید جلسه ای تشکیل دهند و نکات مشترک را با هم به نمایش بگذارند در یک غرفه مشترک.
- فکر می کنید با معرفی پیشکسوتان و معرفی خدماتشان در نمایشگاه چگونه می توانیم به حفظ اخلاق و منش آنها کمک کنیم و به نیروهای جوانتر منتقل کنیم؟
شما وقتی پیشکسوتان را معرفی می کنید و ازآنها تقدیر می شود جوان ها هم می بینند که اگر کار کنند و زحمت بکشند و پیشکسوت شوند فراموش نمی شوند. الگو می شوند که همیشه افراد ببینند که پس از مرگشان نیست که به یادشان می افتند. در طول زندگیشان هم ازپانها تقدیر می شود. این کار بسیار پسندیده است.
من الان حدود 50 سال است که لیسانس و حدود 40 سال است دکترا گرفتم و هنوز با دانشگاه محل تحصیلم به عنوان alumni در ارتباطم. هنوز مرتب ایمیل می زنند، نشریات می فرستند و ...
الان بزرگترین دانشگاه دنیا مثل هاروارد و استنفورد بودجه اصلی خود را از طریق دانش آموختگان خود تامین می کند چون خصوصی اند. ما نتوانستیم از نیروهایی که تربیت کردیم درست استفاده کنیم.
- حضور دانش آموختگان در این مراسم و ارتباط آنها با دانشگاه می تواند این پتانسیل را فراهم کند؟
حتما می تواند. امروزه راه های ارتباطی خیلی بیشتر از گذشته است. می توانید مدام اخبار دانشگاه را به آنها اطلاع دهید برای کنگره ها دعوتشان کنید تا هم انتقال دانش صورت گیرد و هم به دانشگاه کمک کنند. اگر شما اسامی فارغ التحصیلان را داشته باشید می توانید از طریق شبکه ارتباطات آنهایی که نمی شناسید را پیدا کنید.
- به عنوان رئیس دانشکده چه برنامه ای برای سال آینده در نظر دارید؟
ما برنامه 4 ساله داریم. ما چند مشکل عمده داریم. یکی فضاست. ما دو بخش هستیم یک گروهمان در دانشکده بهداشت مستقر است. که آزمایشگاه و گروه تغذیه سلولی و مولکولی هستند. سه گروه دیگرمان اینجا هستند و فضای کلاسهایمان اینجاست. بنابراین فضای آزمایشگاهی نداریم. از برنامه های سال آینده این است که یک فضای آزمایشگاهی ایجاد کنیم و گروه خود را در اینجا مستقر کنیم. برنامه مهم دیگر این است که نیروی انسانی علمی و فنی خود را زیاد کنیم. زمانی ما می توانیم درآمدزایی داشته باشیم که آزمایشگاه برای خودمان باشد. مشاور تغذیه داشته باشیم. برنامه های ما در زمینه جذب نیروی جدید ،ایجاد آزمایشگاه و درآمدزایی برای دانشکده است.
- چه پیامی برای دانشگاهیان دارید؟
استقلال دانشگاه و تاکید بر پیشگیری بر درمان. اگر می خواهیم جایگاهی در جامعه داشته باشیم باید در این دو زمینه کار کنیم و تمام کوشش خود را بکینم تا جامعه را سالم کنیم و پیشگیری کنیم. پیام من پیشگیری است...
اخبار مرتبط:
ارسال به دوستان