به گزارش روابط عمومي دانشگاه، به بهانه برگزاري مراسم بزرگداشت هشتادمين سالگرد تصويب قانون تأسيس دانشگاه، با دكتر سياسي رئيس دانشكده علوم تغذيه و رژيم‌شناسي در اين خصوص به گفت‌وگو نشسته‌ايم كه در ادامه مي‌خوانيد.

با توجه به اينكه در آستانه هشتادمين سالگرد تأسيس دانشگاه هستيم. فكر مي‌كنيد مرور تاريخ 80 ساله دانشگاه گوياي چه پيامي است؟
دانشگاه علوم پزشكي تهران در ابتدا جزء دانشگاه تهران بوده كه در سال 1364 مستقل شد. دانشگاه تهران در سال 1313 به همت تعدادي از دانش‌آموختگاني ايراني كه خارج از كشور تحصيل‌كرده بودند، تأسيس شد. نخستين رييس دانشگاه، دكتر حكمت بود. دانشگاه تهران در اين سال‌ها فرارو نشيب‌هاي بسياري را پشت سر گذاشته است. پدر من تا سال 1321 در زمان جنگ جهاني دوم و پس‌ازآن رئيس دانشگاه تهران بود. در آن زمان روساي دانشگاه را خود اساتيد انتخاب مي‌كردند اين روند تا بعد از كودتاي 28 مرداد ادامه داشت؛ اما پس از كودتا تعدادي از اساتيد معروف دانشگاه مثل مهندس بازرگان، دكتر صديقي، دكتر قريب و ... با انتشار اعلاميه‌اي مخالف كنسرسيوم نفت شدند. شاه دستور داد اين اساتيد از دانشگاه اخراج شوند؛ اما پدرم به‌عنوان رييس دانشگاه، گفت اگر دست مرا قطع كنيد استادي را بيرون نمي‌كنم و اجازه نداد كسي از دانشگاه اخراج شود. اين موضوع باعث شد تصميمات دانشگاه را سه نفر اتخاذ كنند وزير فرهنگ، شاه و رييس دانشگاه. از آن تاريخ به بعد دانشگاه جايگاه واقعي خود را از دست داد.
به همين دليل نسبت به دانشگاه‌هاي ديگر دنيا رتبه‌ بسيار پاييني دارد. جاي افسوس دارد كه با تمام كوشش‌ها جزء 100 دانشگاه اول دنيا هم نيست. باگذشت هشتاد سال از عمر دانشگاه، ساختار آن بايد بازنگري شود. اين‌كه دانشگاه مي‌خواهد چه‌كار كند. آيا يك كارخانه انسان‌سازي است كه انسان‌ها را تربيت‌كرده و با يك سري اطلاعات به جامعه بفرستد تا مشكلات را حل كنند يا وظايف بسيار بالاتري دارد. بايد بررسي شود دانشگاه، در پيشگيري از بيماري‌ها چه گام‌هايي برداشته؟ چه اندازه در گسترش دانش بشري نقش داشته؟ آيا بستر مناسب را براي پژوهش ايجاد كرده؟ چند درصد بودجه دانشگاه صرف پيشگيري مي‌شود؟ براي رقابت با دانشگاه‌هاي معتبر دنيا چه كرده؟

چطور مي‌توانيم از فرصت‌هاي موجود در دانشگاه براي ايجاد جامعه سالم استفاده كنيم؟
بايد با ايجاد جامعه‌اي سالم كاري كنيم كه مردم كمتر بيمار شوند. مثلاً واكسيناسيون مي‌كنيد مي‌تواند از بسياري از بيماري‌ها پيشگيري كند. البته دانشكده علوم تغذيه و رژيم‌شناسي با اين هدف ايجادشده كه تمام سعي خود را درزمينهٔ پيشگيري انجام دهد. امروزه چاقي با بيماري‌هاي قلب و عروق، ديابت، سرطان و ... در ارتباط است. ريشه‌هاي سرطان بدخوري، بدغذايي، آلودگي محيط‌زيست و ... هستند. دانشگاه علوم پزشكي تهران در اين زمينه چه‌كار كرده؟ هشدار مي‌دهم كه اين جامعه به‌سوي چاقي مي‌رود و پيامدش بيماري‌هاي قلبي و عروقي، ديابت نوع 2، سرطان و بسياري بيماري‌هاي ديگر است. براي تبليغ استفاده نكرده از فست فودها چقدر هزينه شده؟ نخستين وظيفه دانشگاه علوم پزشكي تهران پيشگيري است. درمان مانند خدمات پس از فروش است. ما بايد انسان‌هاي سالمي را تربيت كنيم كه نيازي به درمان نداشته يا حداقل نياز را داشته باشند. اين بزرگ‌ترين نقطه‌ضعف دانشگاه است.

چطور مي‌توان به رفع اين نقطه‌ضعف پرداخت و نظر مسئولين را جلب كرد كه در اين زمينه اقدامات لازم را انجام دهند؟
وظيفه ماست كه نقطه‌ضعف‌ها را گوشزد كنيم و پيشگيري مهم‌تر از درمان را در جامعه نهادينه كنيم. در زمان شيوع بيماري گواتر، من در كميته كشوري بودم كه مصرف نمك يددار توصيه شد. همان موقع هشدار دادم با بالا بردن مصرف نمك مشكلات ديگري در جامعه ايجاد مي‌شود. روش‌هاي ديگري هم براي جبران كمبوديد وجود دارد. اين مسائل فقط در سيستم دانشگاهي بروز مي‌كند و افرادي كه در اين زمينه تحقيق و پژوهش مي‌كنند مي‌توانند به‌عنوان مشاور به تصميم گيران نظر بدهند. در حال حاضر به نان آهن اضافه مي‌كنند، ما مي‌دانيم زيادي آهن در برخي افراد ايجاد بيماري مي‌كند. به آن‌ها پيشنهاد كرديم آهني كه در پالايش گندم جدا مي‌شود را به نان اضافه كنيد. در غير اين صورت شيوع بيماري‌هاي قلب و عروق در آينده حتمي خواهد بود. اين هشدارها را فقط دانشگاهيان مي‌توانند بدهند. مسئولين اجرايي مي‌خواهند مشكل را حل كنند اما نمي‌دانند چگونه. به نظر من دانشگاه بايد تأكيد بيشتري بر روي پيشگيري داشته باشد. دانشكده‌هاي پيراپزشكي، بهداشت، تغذيه بايد تقويت شوند. دانشكده تغذيه در سطح اول و دوم و حتي سوم پيشگيري نقش بسيار مهمي دارد.

دانشكده تغذيه و رژيم‌شناسي در نمايشگاه هشتادمين سال تأسيس دانشگاه، چه برنامه‌هايي دارد؟
در اين نمايشگاه، دانشكده با برپايي غرفه دستاوردهاي خود را به نمايش خواهد گذاشت. گرچه اين دانشكده نوپا است اما سابقه فارغ‌التحصيلان اين دانشكده به سال 55 برمي‌گردد. در نظر داريم از اساتيد و دانشجويان پيشكسوت و نمونه قدرداني كنيم.

مي‌توانيد امكاناتي فراهم كنيد تا مشاوران تغذيه در نمايشگاه حضورداشته باشند؟
در اين زمينه برنامه‌ريزي نداشته‌ايم ولي مي‌شود در مورد آن فكر كرد. تغذيه سالم را با يك حرف نمي‌توان نهادينه كرد. اين مسئله نياز به تبليغات و برنامه‌ريزي طولاني دارد. مي‌توان به‌صورت موردي به افراد گفت ويتامين D مصرف كنند اما بايد اين مسئله اساسي بيان شود. در تحقيقاتي كه در سطح كشوري انجام‌شده. كمبود ويتامين D بسيار شايع گزارش‌شده است. در بعضي مناطق افرادي هستند كه 80 تا 85 درصد از كمبود اين ويتامين رنج مي‌برند. كمبود اين ويتامين با بسياري از بيماري‌هاي امروز مانند، سرطان، بيماري‌هاي قلب و عروق و... در ارتباط است.

آيا دانشكده تغذيه برنامه‌اي براي سلامت كاركنان دانشگاه با روش‌هاي تبليغاتي يا آموزشي دارد؟
خير، چون نيروي اين كار را نداريم. در حدوداً 200 دانشجو كه بيشترشان هم phd هستند در اين دانشكده مشغول تحصيل‌اند و تمام نيروي انساني ما صرف ‌رسيدگي به امور آن‌ها مي‌شود. البته اگر موقعيتي پيش آيد حتماً در برنامه‌هاي خودخواهيم گنجاند چون اين ضرورت را احساس مي‌كنيم.

ازنظر شما، مهم‌ترين نقاط قوت و ضعف دانشگاه چيست؟
براي شناخت نقاط ضعف و قوت، مقايسه دانشگاه ما با ساير دانشگاه‌هاي كشور مناسب نيست. اين مقايسه مع‌الفارق است. بايد خود را با دانشگاه‌هاي معتبر دنيا مقايسه كنيم. حدود 15 سال پيش در دانشگاه تورنتو كانادا بودم و نبودن دانشگاه تهران در ليست 500 دانشگاه دنيا برايم شوك برانگيز بود. وقتي به ايران برگشتم اين مسئله را با رئيس وقت دانشگاه مطرح كردم. خوشبختانه امروزه دانشگاه علوم پزشكي تهران را به دنيا شناسانده‌ايم و با تفاهم‌نامه‌هايي كه با دانشگاه‌هاي مختلف بسته‌ايم سعي داريم جايگاه خود را ارتقا دهيم. براي اينكه بتوانيم نقاط ضعف خود را شناخته و آن را برطرف كنيم بايد با دانشگاه‌هاي خارجي در ارتباط باشيم. تا وقتي اين ارتباط فقط داخلي باشد هيچ پيشرفتي نخواهيم كرد چون ما دانشگاه نمونه هستيم. متأسفانه در زمينه‌هاي مختلف نقاط ضعف بسياري داريم. به نظر من يكي از نقاط ضعف دانشگاه، عدم ارتباط و همبستگي بين دانشكده‌هاست. به‌طوري‌كه دانشجويان براي كارهاي اداري و شركت در رده‌ها در بين دانشكده‌ها با مشكلات زيادي روبرو مي‌شوند. براي رفع اين مشكل بايد برنامه‌ريزي كرد. در دانشگاه‌هاي خارج كشور سيستمي است به نام school of graduate school، يعني دانشكده تحصيلات تكميلي. هر دانشجويي كه وارد دانشگاه مي‌شود و مي‌خواهد فوق‌ليسانس و دكترا بگيرد بايد از آن دانشكده به ديگر دانشكده‌ها معرفي شود؛ يعني اين سيستم هماهنگ‌كننده است و به تمام برنامه‌ها نظارت مي‌كند.

حضور يكپارچه همه واحدها در كنار هم در نمايشگاه تاريخچه دانشگاه آيا مي‌تواند به آن انسجامي كه شما تأكيد مي‌كنيد كمك كند؟
هم بله و هم خير. دو غرفه مي‌شود در كنار هم برپا شوند ولي هيچ ارتباطي باهم نداشته باشند و هركسي به فكر خودش باشد. من دوست دارم نمايشگاهي ببينم كه هركسي در همه زمينه‌ها دخالت دارد. علوم پايه و باليني از هم جدا هستند درصورتي‌كه درست نيست و به همين دليل نوع نگرش اين‌ها به پيشگيري متفاوت است. اگر غرفه‌ها باهم ارتباط نداشته باشند چه كمكي به انسجام مي‌كنند؟

شما چه توصيه‌اي داريد؟
كار ساده‌اي نيست. مسئولين غرفه‌ها بايد جلسه‌اي تشكيل دهند و نكات مشترك را در يك غرفه مشترك به نمايش بگذارند.

با نگاه به گذشته دانشگاه، نام استادان برجسته‌اي را مي‌بينيم كه منش و اخلاقشان مثال‌زدني است. به نظر شما چگونه مي‌توان اين خصوصيات را در بين دانشجويان ترويج كرد؟
وقتي در مراسمي از پيشكسوتان تقدير مي‌شود جوان‌ها هم مي‌بينند كه اگر كار كنند و زحمت بكشند و به درجه پيشكسوتي برسند فراموش نشد و براي همه الگو خواهند شد. من در حدود 50 سال است كه ليسانس و حدود 40 سال است دكترا گرفته‌ام و هنوز با دانشگاه محل تحصيلم به‌عنوان alumni در ارتباطم. در حال حاضر بزرگ‌ترين دانشگاه دنيا مثل هاروارد و استنفورد بودجه اصلي خود را از طريق دانش‌آموختگان خود تأمين مي‌كنند متأسفانه ما نتوانستيم از نيروهايي كه تربيت كرديم درست استفاده كنيم.

آيا حضور دانش‌آموختگان در اين مراسم و ارتباط آن‌ها با دانشگاه مي‌تواند اين پتانسيل را فراهم كند؟
به طورحتم مي‌تواند. امروزه راه‌هاي ارتباطي خيلي بيشتر از گذشته شده است. مي‌توانيد مدام اخبار دانشگاه را به آن‌ها اطلاع دهيد و براي كنگره‌ها دعوتشان كنيد تا هم انتقال دانش صورت گيرد و هم به دانشگاه كمك كنند. اگر شما اسامي فارغ‌التحصيلان را داشته باشيد مي‌توانيد از طريق شبكه ارتباطات آن‌هايي كه نمي‌شناسيد را پيدا كنيد.

به‌عنوان رئيس دانشكده تغذيه چه برنامه‌اي براي سال آينده اين دانشكده در نظر داريد؟
ما برنامه 4 ساله داريم. ولي چند مشكل عمده هم داريم به دليل كمبود فضاي فيزيكي آزمايشگاه و گروه تغذيه سلولي و مولكولي اين دانشكده در دانشكده بهداشت مستقر هستند. ايجاد فضاي آزمايشگاهي و استقرار گروه و افزايش نيروي انساني در دانشكده، از برنامه‌هاي سال آينده ما است. درآمدزايي دانشكده زماني خواهد بود كه آزمايشگاه براي دانشكده باشد.