دکتر گتمیری رییس دفتر ارتباط با دانش آموختگان دانشگاه در تعریف حرفه تاکید کرد: میتوان گفت که حرفه به گونه ای متمایز از شغل است اما شغل میتواند به حرفه تبدیل شود. حرفه‌ها دارای تعهدات اجتماعی و اخلاقی بالاتری هستند. در جوامع مختلف، برخی مشاغل این ویژگی‌ها را داشته‌اند، مانند قضاوت، پلیس و پزشکان. معمولاً گفته می‌شود که یک گروه شغلی زمانی به حرفه تبدیل می‌شود که جامعه و دولت آن را به رسمیت بشناسند. اگر جامعه این امر را نپذیرد، فرآیند تحمیلی خواهد بود که در جوامع مختلف شاهد آن بوده‌ایم. از طرفی، اگر فقط مردم آن را بپذیرند و دولت‌ها به دلیل پیچیدگی سامانه‌های شغلی، مانند حوزه سلامت، از آن پشتیبانی نکنند، احترام به آن بدون پشتوانه خواهد بود.

بنابراین، برای اینکه جامعه، دولت و نظام اجتماعی یک شغل را به عنوان حرفه بپذیرند، باید چند اتفاق رخ دهد. معمولاً، یک شغل باید استانداردهای اخلاقی بالایی داشته باشد، اعضای آن باید رازدار مردم باشند و تعهدی نسبت به رفاه، آسایش، سلامت یا ارتقای علمی جامعه داشته باشند. به ویژه، در برخی مقاطع، اعضای حرفه باید منافع دیگران را بر منافع خود ترجیح دهند.

نکته مهم دیگر این است که هرچه به گذشته برمی‌گردیم، این جنبه قوی‌تر می‌شود. زیرا فاصله اطلاعاتی بین ارائه دهنده خدمت و مردم بسیار زیاد بوده و اغلب ناظر بیرونی وجود نداشته است. در این شرایط، ناظر وجدان فردی تنها ناظر بوده است. یعنی فرد ارائه دهنده خدمت باید ناظر وجدان خود یا ناظر آسمانی را حاضر ببیند. این امر عامل مهمی است که باید در گروه شغلی قوی باشد و از نظر اجتماعی پذیرفته شود تا شغل به حرفه تبدیل شود.

علاوه بر این، حرفه‌ها معمولاً از دانش و مهارت فنی بالایی برخوردارند که از عهده دیگران خارج است. در حالی که برخی مشاغل با آموزش ساده قابل دستیابی هستند، حرفه‌ها نیازمند مهارت و دانش بالایی هستند و اعضای آن‌ها باید به مهارت‌ها، توانایی‌ها و خویشتنداری بالایی متکی باشند.

شاخص‌های دیگری نیز در حرفه‌ها وجود دارد، مانند انصاف، شفقت و صداقت. اخیراً، با پیچیدگی بیشتر فرآیند ارائه خدمات، توانایی ایجاد هماهنگی در تیم ارائه دهنده خدمت و رهبری و لیدرشیپ نیز به این مهارت‌ها اضافه شده است. به عنوان مثال، در بخش پیوند کبد یا پیوند کلیه، باید مجموعه‌ای از سازمان‌های بالادستی و مهارت‌های متنوع را گرد هم آورد تا بتوان خدمات ارائه داد.

برای تبدیل شغل به حرفه، مردم باید آن را بپذیرند، جامعه آن را به رسمیت بشناسد و دولت آن را امضا کند و از آن حمایت مالی و قانونی بعمل آورد و حتی در بعضی موارد برای اعضای یک حرفه انحصار بوجود بیاورد.

تقریباً همه جوامع دنیا احساس می‌کنند که این فرآیند، چه در جامعه قضات، چه در جامعه معلمان و چه در هر حرفه دیگری، در حال تغییر است. با کاهش فاصله اطلاعاتی، مردم به اطلاعات بیشتری دسترسی پیدا می‌کنند و این امر حرفه‌ها را با چالش مواجه می‌کند. به عنوان مثال، بیماری که به پزشک مراجعه می‌کند، ممکن است با تکیه بر دانش سرشاری که در فضای مجازی وجود دارد حتی اطلاعات بیشتری از آن پزشک داشته باشد. از این رو جامعه گاه در حال بازپس‌گیری اختیاراتی است که به حرفه‌ها داده است. دولت‌ها نیز در تلاش برای صرفه‌جویی، اختیارات حرفه‌ها را محدود می‌کنند. بحث‌های اقتصادی، تجاری‌سازی و فشار مصرف‌کنندگان نیز چالش‌هایی را برای حرفه‌ها ایجاد می‌کنند.

در برخی موارد، سوء رفتار اعضای حرفه نیز چالش‌هایی را ایجاد می‌کند. آموزه‌های فردی تضعیف می‌شود و ناظر آسمانی جایگاه خود را از دست می‌دهد. برخی افراد نیز به دنبال منافع اقتصادی خود هستند و رفتارهای غیرحرفه‌ای انجام می‌دهند.

جامعه نیز با کاهش فاصله اطلاعاتی، حرفه‌ها را به چالش می‌کشد. در طول تاریخ، حرفه‌ها با چالش‌های مختلفی روبرو بوده‌اند، اما توانسته‌اند با ایجاد سازمان‌های داخلی و سیستم‌های آموزشی، جایگاه خود را حفظ کنند و میزان بروز خطا را کم کنند.

در حوزه سلامت، جوامع مختلف با چالش‌های حرفه‌ای شدن مواجه هستند. حرفه باید تصمیم بگیرد که چگونه جایگاه خود را حفظ کند. اعضای حرفه باید از جایگاه خود دفاع کنند و منتظر کمک از خارج نباشند.

در گذشته، حرفه‌هایی مانند قضاوت، الهیات، معلمی و پزشکی جایگاه ویژه‌ای داشتند. زمانیکه مشرق زمین پرچم دار علم بوده است، در جوامعی مانند هند و ایران تداخل با آموزه های دینی نیز وجود داشته است و تجربیات زیادی در این زمینه‌ها وجود دارد. با تاسیس سازمان‌های صنفی، سازمان نظام پزشکی و در داخل سازمان نظام پزشکی ایجاد دادگاه‌های بدوی و سپس انتظامی پزشکان، حرفه تلاش کرده تا خود را پالایش کند.

با این حال، در طول تاریخ، شاهد فراز و نشیب‌هایی در اختیارات حرفه‌ها بوده‌ایم. دولت‌ها گاهی اختیارات را محدود کرده و گاهی از حرفه‌ها حمایت کرده‌اند.

امروزه، پزشکی با چالش‌های بیشتری روبرو است. طول دوره آموزش پزشکی طولانی‌تر شده و هزینه‌های آن افزایش یافته است. از طرفی، درآمد و اعتبار اجتماعی پزشکان کاهش یافته است. عوامل تجاری‌سازی، بوروکراسی و رفتارهای غیرحرفه‌ای نیز چالش‌هایی را ایجاد می‌کنند.

در ایران، این چالش‌ها به دلیل پایین بودن نرخ تعرفه‌ها، بی‌ثباتی اقتصادی، مهاجرت کادر درمان، زیرساخت‌های فرسوده نظام سلامت، ضعف ارزش پول ملی و عدم علاقه به پر کردن ظرفیت‌های آموزشی این چالش ها را بیشتر کرده است.

بنابراین، اعضای حرفه باید در انجمن‌های علمی و صنفی خود برای حفظ اعتبار حرفه تلاش کنند. تعرفه‌ها را با ابزارهای منطقی و قانونی اصلاح کنند و افکار عمومی و دولتمردان را ارتقا دهند.

وی تاکید کرد از اهداف برگزاری سمینارهای تعهد حرفه ای، استفاده از نظرات همکاران و صاحبنظران در ساماندهی حرفه و تلاش برای حفظ اعتبار حرفه است.