چهارمين كنگره بين المللي تازه ترين دستاوردهاي پژوهش در دانش پزشكي، به همت بنياد آكادميك جهاني پروفسور يلدا و دفتر ارتباط با دانش آموختگان دانشگاه و با حضور دكتر ملك زاده، معاون تحقيقات و فناوري وزير بهداشت، حجت الاسلام والمسلمين دكتر عيسي زاده رييس نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه، دكتر بهادري رييس دفتر ارتباط با دانش آموختگان دانشگاه روز شنبه 4 آبان ماه 1392 در تالار امام بيمارستان امام خميني (ره) آغاز به كار كرد.
در اين مراسم دكتر عباسي عضو هيات علمي دانشگاه، در خصوص عوارض نمك و تأثير آن بر فشار خون سخنراني كرد.
وي گفت: همه مي دانيم نمك حاصل تركيبي از فلز سمي سديم و گاز سمي كلر است وقتي سديم با يون ديگري غير از كلر يا كلر با يون ديگري غير از سديم وارد بدن شود اثراتي كه نمك روي فشار خون مي‌گذارد را ندارد به نظر مي‌آيد كه اين دو در كنار هم خاصيتي را ايجاد مي‌كنند كه بابقيه يونها نمي‌توانند ايجاد كنند. 
دكتر عباسي با بيان اينكه" 90 درصد نمكي كه مصرف مي‌كنيم مستقيم وارد بدن مي‌شود" افزود: اما منبع ديگري هم از نمك ممكن است از طريق مواد غذايي وارد بدن ‌شود كه حدود 10 درصد اين مواد در خيلي موارد سديم‌هايي هستند كه به فرآوري غذا اضافه مي‌شود و عمدتا در غذاهاي فرآوري شده ايجاد ميشوند. 
عضو هيات علمي دانشگاه، تصريح كرد: بالانس سديم به اين صورت است كه به ازاي هر كيلو گرم وزن بدن انسان درحدود يك گرم سديم وجود دارد كه عمده اين سديم خارج سلولي است و با ورودي و خروجي سديم بالانس برقرار مي‌شود.
دكتر عباسي، شايع ترين عوارض نمك اضافي را ايجاد فشار خون، عوارض قلبي عروقي و سكته عنوان كرد و گفت: محققين  ارتباطي پيدا كرده‌اند بين مصرف نمك زياد و كانسرهاي كلون و معده، استئوپروز، نفروليتياز، بزرگي عضله قلب و احتمال مي‌رود با انسولين رزيستنسي، چاقي و آسم نيز ارتباطاتي داشته باشد.
وي با بيان اينكه" ميزان مورتاليتي ناشي از كانسر معده در كشورهاي مختلف با افزايش ميزان نمك افزايش پيدا كرده" اظهار داشت:
همچنين در رابطه با استئوپروز و سنگ كليه ديده شده كه ميزان دفع ادراري كلسيم با افزايش مصرف نمك افزايش يافته و تراكم استخوان با افزايش نمك كاهش پيدا مي‌كند.
دكتر عباسي ادامه داد: انسانها از حدود 4500 سال پيش ميدانستند كساني كه بيشتر نمك استفاده مي‌كنند نبض پرتر، صفت‌تر و برجسته تري دارند.
وي يكي از شايع ترين علل مرگ و مير در دنيا را بيماري‌هاي قلبي و عروقي و استروك دانست و گفت: بر اساس آمارهاي موجود در حدود 62 درصد سكته‌ها و 49 درصد بيماريهاي قلبي عروقي به Hypertension نسبت داده مي‌شود و در حدود يك چهارم جمعيت جهان به Hypertension مبتلا هستند كه پيش بيني مي‌شود در سالهاي آينده اين ميزان بسيار بسيار افزايش يابد.
دكتر عباسي ادامه داد: بررسيها نشان داده، اپيدميولوژي متعدد و مهاجرت در افزايش ميزان صرف نمك تأثير داشته و منجر به افزايش Hypertension مي‌شود. 
وي افزود: بعنوان مثال ديده شده در شمال برزيل گروهي زندگي مي‌كنند كه ميزان مصرف نمك درغذاهايشان بسيار ناچيز و فشار خون در آنها نادر است و متوسط فشار خون در آنها حدود 100 ميلي متر جيوه روي 60 يا 70 ميلي متر جيوه دياستوليك است و با مهاجرت به مراكز صنعتي و شهرها، با افزايش فشار خون مواجه مي‌شوند.
دكتر عباسي با بيان اينكه" اختلالات ژنتيكي پيدا شده كه منجر به اختلال در رفع سديم و Hypertension مي‌شود" تصريح كرد: اسنشيال هايپرتنشن زماني رخ مي‌دهد كه حداقل ميزان
مصرف سديم حدود 100 ميلي مول در ليتر در شبانه روز كه حدود 3/2 گرم سديم يا 6 گرم نمك است و مقادير كمتر از اين معمولا موجب Hypertension مي‌شود به همين دليل حد تقريبي حدود 6 گرم است گرچه ريز فاكتوهاي ديگري نيز لازم است.
عضو هيات علمي دانشگاه در ادامه گفت: ميزان حداقل براي ميزان مصرف نمك احتياج است اين ميزان مصرف و ارتباط آن با فشار خون بعنوان يك فاكتور مستقل ارتباطي به فاكتورهاي ديگر مثل چاقي نداشت با افزايش سن، ميزان اثر مصرف سديم روي فشار خون هم بيشتر مي‌شود. 
وي افزود: در مطالعاتي انجام شده در اين خصوص ديده شده هر چه مصرف نمك بيشتر باشد به خصوص در افراد hypertensive ميزان فشارهاي سيستوليك و دياستوليك افزايش مي‌يابد و كاهش مصرف نمك مي‌تواند به كاهش فشار خون كمك كند و كاهش فشار خون ريسك سكته و مرگ و مير توتال را مي‌تواند به وضوح كاهش دهد. 
دكتر عباسي با اشاره به كاهش مصرف نمك به ميزان 400 ميلي گرم در روز خاطر نشان كرد:با اين كاهش مي‌توانيم ميزان سكته را 5 درصد و ميزان heart attacks را 3 درصد كم كنيم و اگر ميزان كاهش نمك را در حدود 4/2 گرم باشد ميزان كاهش سكته 24 درصد و heart attacks به 18 درصد مي‌رسد.
وي با بيان اينكه" متوسط مصرف نمك در جوامع مختلف به خصوص در جوامع غربي حدود 10 گرم است كه تلاش مي‌كنند آن را به زير 6 گرم برسانند" اذان داشت: در  INTERVENTIONهايي انجام شده تا ميزان مصرف سديم كم شود و اين موضوع توانسته ميزان حوادث قلبي عروقي را به وضوح كم كند و همزمان با كاهش مصرف سديم مصرف پتاسيم افزايش يافته است.
دكتر عباسي در ادامه سخنان خود گفت: افراد چاق تمايل بيشتري به مصرف نمك دارند و اين امر در مردها نسبت به زنها بيشتر ديده شده است در اطفال نيز كاهش ميزان مصرف نمك به وضوح منجر به كاهش سيستوليك و دياستوليك و در همچنين در افراد سياهپوست كاهش مصرف نمك بيشتر از ديگر نژادها، منجر به كاهش فشار خون شده است.
وي ضمن تشريح Salt sensitivity كه حساسيت به نمك است، گفت: Salt sensitivity يا حساسيت به نمك در گروههاي خاصي، منجمله در سياهپوستان آمريكايي، افرادي كه سن متوسط و بالاتري دارند، افراد دچار اختلالات ژنتيكي، افراد hypertensive، ديابتي‌ها، بيماران مزمن كليه و كودكاني كه در زمان تولد نوزاد با وزن كم در هنگان تولد بوده‌اند.
دكتر عباسي ادامه داد: افرادي كه رژيم غذايي كم پتاسيم و پتاسيم دپريشن داشته‌اند و ميزان مصرف كلسيم در آنها كمتر از نرم بوده يا سوء تغذيه داشتند و يا غذاهاي بي كيفيت مصرف مي‌كردند نيز جزء گروههاي Salt sensitivity  هستند و مصرف نمك مي‌تواند موجب فشار خون در آنها شود. 
وي تصريح كرد:همچنين ارتباطي پيدا شده بين نمك مقاومت به انسولين، ديس ليپيدميا، ميكروآلبومينوري و ضايعات خيلي جزئي كليه كه ممكن است مدتها كسي متوجه آن نشود، اين ارتباط در حيوانات نيز بررسي شده موشهايي كه hypertensive بودند به مصرف نمك حساس‌تر بودند و با كاهش مصرف نمك فشار خون آنها كاهش يافته  و در موشهايي كه نرو و تنسي بودند افزايش مصرف نمك فشار خون را بالا نبرده و كاهش مصرف نمك نيز خيلي واضح نبود. 
دكتر عباسي گفت: 80 درصد سديمي كه در مواد فرآوري شده وجود دارد وارد بدن مي‌شود البته اين امردر جوامع غربي و جوامعي كه رژيم غذايي آنها به سمت رژيم‌ غذايي غربي نزديك است بيشتر ديده مي‌شود و اين نشان مي‌دهد هرچه غذا فرآوري‌تر شود ميزان سديم آن افزايش يافته و پتاسيم آن كاهش مي‌يابد ولي در غذاهاي سنتي كه كمتر مداخله صنعتي شده‌اند ميزان پتايم بسيار بيشتر و سديم كمتراست.
وي افزود: بررسي هاي انجام شده نشان مي‌دهد در كشورهاي اروپايي و شمال آمريكا عمدتا  نمك در غذاهاي فرآوري شده استفاده مي‌‌شود و در كشورهاي شرقي، آسيا و آفريقا عمدتا نمك از زماني استفاده مي‌شود كه پخت غذا آغاز شده است البته مقداري هم نمك در سس‌هاي مختلفي كه استفاده مي‌كنند وجود دارد.
عضو هيات علمي دانشگاه با بيان اينكه" كارخانه‌ها از نمك براي ماندگاري بيشتر مواد توليدي خود استفاده مي‌كنند" تصريح كرد: نمك موجب فرم پذيري و طعم بهتر مواد مي‌شود كه كارخانه‌ها در مواد توليدي خود از آناستفاده مي‌كنند البته استفاده كمتر نمك در مواد جزء استانداردهايي است كه غرب به سمت آن پيش مي‌رود.
وي در خصوص رژيم دش كه رژيمي سرشار از سبزي و ميوه است توضيح داد: در مقابل رژيم‌هاي معمولي ديده شده كه رژيم غربي منجر به افزايش فعاليت سمپاتيك در مغز مي‌شود كه ايجاد مشكلات فراواني مي‌كند در صورتيكه رژيم دش اين اختلال را ايجاد نمي‌كند در اين رژيم گرچه ميزان سديم كم است ولي ميتواند فشار خون كمتري ايجاد كند و وقتي سديم كم شود فشار خون واضحا كاهش پيدا مي‌كند. 
دكتر عباسي در ادامه سخنان خود گفت: نمك مصرفي توسط كليه دفع مي‌شود به همين دليل معتقديم كه پايه hypertension در فشارخون اسنشيال يا پرايمري كه عمده موارد hypertension است در كليه شكل مي‌گيرد گرچه ممكن است عملكرد بارز كليه مختل نشود يعني اختلالات كراتينه را نبينيم اما اين اختلالات وجود دارد. 
وي با بيان اينكه" با توجه به موارد ذكر شده، اختلال در آنتي پورتري در پروگزيمال توبول به اسم سديم هايدروژن اكسچنجر به افزايش باز جذب نمك يا سديم منجر مي‌شود و اين اختلال در تيك اسندينلينگ در توبول در هم پيچده ديستال اپيتليال سديم چنل در كالكتينگ داتكا در افرادي كه  Salt sensitivityهستند موجب افزايش فشار خون ميّ‌‌شود و ميزان جذب نمك بيشتري خواهند داشت. 
دكتر عباسي ادامه داد: رژيم غذايي كه كم پتاسيم و پر سديم باشد منجر به آزاد شدن ماده‌اي از مغز و احتمالا آدرنال كه ماده‌اي شبيه ديواكسين است مي‌شود و خيلي ها معتقدند اين ديجيتاليس لايك فاكتور ناتريورتيك پپتايد است كه وقتي ميزان سديم ورودي بدن افزايش مي‌يابد مانع باز جذب سديم در كليه مي‌شود و اين سديم اضافي را جذب مي‌كند اما خودش يك اختلال ايجاد مي‌كند كه منجر به افزايش دفع سديم در كليه مي‌شود.
وي افزود: سديم پتاسيم اي تي پي آز در عضلات صاف جدار عروق، منجر به احتباس سديم داخل سلول و مانع دفع آن مي‌شود زيرا اين عمل موجب بيرون آمدن سديم و فرستادن پتاسيم به داخل سلول است و با افزايش سديم داخل سلول آنتي پورتري به نام سديم كلسيم اكسچنجر 1 توليد مي‌شود كه در دو جهت عمل مي‌كند يعني هم مي‌تواند سديم را به بيرون و كلسيم را به داخل سلول بفرستد و برعكس كه با اين عمل كلسيم داخل سلول عضلات صاف جدار عروق كه افزايش يافته و عضلات منقبض مي‌شوند و منجر به افزايش پريفرال وسكولر رزيستانس و hypertension مي‌شود.
دكتر عباسي گفت: اين عقيده غالب راجع به اين ماده است اما برخي مي‌گويند كه اين ماده در كليه هم عكس اين عمل مي‌كند در نهايت وقتي اين ماده فعال مي‌شود قاعدتا بايد در كليه سديم دفع و در عروق پريفرال وسكولار رزيسنس افزايش يابد و نكته جالب اين است كه وقتي اين ماده در مغز پمپ Na K ATPase مهار مي‌كند منجر به افزايش فعاليت سمپاتيك مغز مي‌شود تونوس سمپاتيك خارج شده از مغز افزايش پيدا مي‌كند و منجر به افزايش فشار خون مي‌شود و اگر افزايش سديم با افزايش ورودي پتاسيم همراه باشد اين اثر تخفيف پيدا خواهد كرد. 
وي  ادامه داد: پتاسيم ضمن اينكه مي‌تواند موجب افزايش دفع سديم از كليه شود در سي ان اس، تونوس سمپاتيك را كم مي‌كند ميزان اوت پوت سمپاتيك وقتي كاهش يابد فشار خون كاهش پيدا مي‌كند اين اتفاقي كه در مغز بعلت افزايش مصرف سديم مي‌افتد.
دكتر عباسي با بيان اينكه" در افراد عادي كه  Salt sensitivity نيستند، در حالت عادي، وقتي سديم زيادي مصرف مي‌كنند بعلت كاهش  ماده وازوديليتور به اسم نيتيرك اكسايد عروق تمايل يه گشادي دارند و اين اثر ضد فشار خون در اين افراد است و سديم منجر به افزايش فشار خون در آنها نمي‌شود" تصريح كرد: اما در افراد سديم سنسيتيو يا Salt sensitivity ماده‌اي ترشح مي‌شود ازاندوتليال عروق به نام dimethylarginine Asymmetrical كه مهار كننده ان او است و مانع اثر ان او و موجب افزايش فشار خون مي‌شود. 
عضو هيات علمي دانشگاه گفت: كاهش مصرف سديم علاوه بر اينكه مي‌تواند مانع ايجاد فشار خون يا پيشرفت آن شود مي‌تواند تقريبا اثر تمام داروهاي ضد فشار خون را افزايش دهد يعني با دوز كمتري از دارو مي‌توان فشار خون را كنترل كرد كه در اين صورت عوارض كمتري متوجه بيمار خواهد شد و فقط در مورد  كلسيم چنل بلاكرها اين امر موثر نيست. 
وي با اشاره به توصيه‌هايي مختلفي كه در خصوص ميزان مصرف نمك شده، اظهار داشت: در سال 2005، در داي تيو گايد لاين آمريكا توصيه شده General Population كمتر از 2300 ميلي گرم سديم كه حدود 6 گرم نمك، افراد hypertension، افراد سياهپوست و بالغين بالاي 45 سال كمتر از 5/1 گرم سديم كه در حدود 3 گرم نمك است مصرف شود.
دكتر عباسي با بيان اينكه" who توصيه كرده ميزان مصرف سديم كمتر از 2 گرم كه در حدود كمتر از 5 گرم نمك است، باشد تصريح كرد:  انيستيتو مديسن در آمريكا توصيه كرده، بايد ميزان مصرف نمك در افراد كمتر از 50 سال حدود 8/3 گرم، افراد 50 تا 70 سال كمتر از 2/3 گرم و افراد بالاي 70 سال كمتر از 9/2 گرم باشد.
خبر: مقدم