هفتمين سمينار علمي مركز تحقيقات نفرولوژي با عنوان نارسايي مزمن كليوي و حوادث قلبي و عروقي مرتبط صبح پنجشنبه 2 تير 1390 به همت اين مركز و با همكاري دفتر ارتباط با دانش آموختگان در سالن اجتماعات اين دفتر برگزار شد. 
در اين برنامه ابتدا دكتر سيد منصور گتميري دبير دفتر ارتباط با دانش آموختگان دانشگاه علوم پزشكي تهران و معاون آموزشي مركز تحقيقات نفرولوژي، ضمن خير مقدم به مدعوين با اشاره به عنوان اين سمينار كه در ادامه و تكميل مبحث روز جهاني كليه، 12 اسفند 1389، برگزار مي شود گفت در اين سلسله برنامه ها موضوعات مختلفي مطرح شده است و از جنبه هاي گوناگون بيماري هاي كليوي مورد بحث و بررسي قرار گرفته است.
وي با اظهار اميدواري از برگزاري اين سلسله سمينارها به اعلام عناوين برنامه سخنرانان پرداخت.
اين گزارش حاكيست براساس مطالب عنوان شده در اين سمينار: از تعاريف ارائه شده CKD، نارسايي پيشرونده كليه است كه منجر به احتباس مواد دفعي در بدن مي شود و هموستاز و تعادل الكتروليت بدن را بهم مي زند. اين اختلالات فانكشنال(functional) و استراكچرال (structural)، به صورت مداوم، سه ماه و يا بيشتر خود را با يا بدون كاهش GFR نشان مي دهد.(GFR < 60 mL/min)  نكته مهم اينكه در افراد مسن GFR خود بخود كاهش مي يابد.   
انجام راديولوژي US, CT, MR, etc)؛ با استفاده ازتست هاي آزمايشگاهي و مشاهده پروتئينوري، ميكروآلبومينوري، هماچوري؛ كريستال ها از روش ها و ابزارهاي ديگر تشخيصي CKD است.
بيماري مزمن كليه يك مشكل بهداشت عمومي در سراسر دنياست. براساس مطالعات انجام شده شيوع و بروز   CKDدر حال افزايش است، بطوريكه شيوع كلي آن در آمريكا حدود 2/14% و در انگلستان 96/5% است. بعد از كانسر ريه دومين عامل مرگ و مير در آمريكاست. در سال 2007 CKD با شيب 12% در ايران در حال افزايش است كه دليل آن كشف بيشتر بيماران توسط پزشكان است. در ايران الگوي علل بروز CKD مانند ساير كشورهاست. شايع ترين علت CKD در ايران به ترتيب ديابت با 7/23%، فشارخون 1/22% و گلومرولونفريت 5/9% است. ديابتي ها 12 برابر شانس ابتلاء و وارد شدن به Stage5 را دارند. CKD تقريباً مساوي بيماري قلبي و عروقي است. 66% بيماران دياليزي طي مدت 5 سال فوت مي كنند. در ايران هزينه هر بيمار CKD 6 ميليون تومان در سال است. در آمريكا هزينه كلي برنامه ESRD  سال 2008 حدود 39.46 ميليارد دلار برآورد شده است. CKD مشكل بهداشتي عمده اي است كه اگر به موقع تشخيص و درمان نشود بار اقتصادي زيادي را بر جامعه تحميل مي كند و باعث كاهش سال هاي مفيد زندگي مي شود.
افزايش ريسك فاكتورهاي CKD مانند ديابت، فشارخون، زندگي صنعتي، هايپرليپيدمي، سيگار كشيدن، چاقي و... باعث افزايش بروز CKD است. يعني هر عاملي كه بروز را زياد مي كند شيوع را هم افزايش مي دهد. افزايش طول عمر بيماران و كشف بيشتر آنها ميزان شيوع را بالا مي برد.
در سال 2007ميزان بروز  در آمريكا 440 PMP و در ايران   66 PMPبوده است. ميزان بروز پايين در ايران به علت عدم شناسايي افراد است. براي اينكه بيماريابي كنيم معيارهاي تشخيص و اينكه چه كسي CKD است را بايد مشخص كنيم. در اين موارد اندازه GFR تعيين كننده است.
براساس مطالعه اي ديگر 45/15% از جمعيت بزرگسال آمريكايي در فازهاي پنجگانه CKD قرار دارند كه اين درصد را مي توان به جمعيت ايران تعميم داد.
يادآوري اين نكته ضروري است كه تعداد بسيار زيادي از بيماري خود آگاهي ندارند و بايد دقت شود كه در مراحل اوليه اين افراد بيماريابي شده تا به فازهاي بالاتر پيشرفت بيماري نرسند. علاوه بر ارزش بالاي اقتصادي اين كار، افراد از كيفيت زندگي بهتري برخوردار خواهند بود. در بيمار مبتلا به CKD كارديوواسكولر افزايش مي يابد و با افزايش ميزان بستري، ميزان مصرف سرانه سلامت افزايش مي يابد.
لازم به ذكر است كه در CKD مرحله خاموش مرحله طولاني است و دقت بسيار نياز دارد. عده اي براين عقيده اند كه بايد تمام جمعيت غربالگري شوند و هزينه- منفعت بالايي دارد. گروهي ديگر معتقدند كه افراد داراي اين قبيل ريسك فاكتورها، حتماً بايد غربالگري شوند: ديابت؛ فشارخون بالا؛ كارديوواسكولر؛ چاقي؛ سندرم متابوليك؛ سيگار؛ HIV يا عفونت HCV و سرطان؛ داراي سابقه خانوادگي CKD؛ سن بالاي 60 سال.
بنابر توصيه مؤسسه ملي سلامت ديابتي ها ساليانه، افراد داراي فشار خون بالا در زمان تشخيص و درمان و سپس هر 3 سال يكبار و افراد با سابقه خانوادگي CKD هر 3 سال يكبار بايد تحت آزمون تشخيص CKD قرار گيرند.
Arteriosclerosis و Atherosclerosis دو مشكل عروقي در بيماران CKD است. سن بالا؛ جنسيت؛ فشارخون بالا؛ ديابت؛ سيگار كشيدن؛ ديس ليپيدميا؛ Left ventricular hypertrophy؛ عدم تحرك؛ منوپوز؛ سابقه خانوادگي بيماري كارديوواسكولر و سندرم متابوليك از ريسك فاكتورهاي تراديشنال (Traditional risk factors) است. اما ريسك فاكتورهاي Nontraditional شامل متابوليسم غير طبيعي كلسيم / فسفر؛ P74؛ كمبود ويتامين D؛ آنمي؛ آلبومين اوريا؛ فاكتورهاي ترومبوژنيك؛ اختلالات خواب؛ هموسيتئين؛ حملات هايپوكسي؛ استرس اكسيدانت و التهابي؛ سوء تغذيه پروتئيني؛  Marinobufagenin و اورميك توكسين است.
درمان با Statin ، كنترل فشارخون، استفاده از دوز پايين آسپرين و قطع سيگار از پيشگيري هاي ثانويه اي است كه به بيماران  CKD داراي خطر كارديواسكولر توصيه گرديد. 
از دلايل رو به افزايش ESRD مي توان به اين موارد اشاره كرد: CKD در مراحل اوليه به راحتي شناخته نمي شود؛ ريسك فاكتورها خوب شناخته شده نيست و يا جدي گرفته نمي شود؛ اگر در تفسير آزمايشات كاركرد كليه اختلال بوجود آيد.    
براساس تحقيقات انجام شده، بروز فشارخون بالا در بزرگسالان جوان حدود 5%؛ تا سن 50 سال 50% و تا سن 80 سال حدود 80% است. اين ميزان در بيماران CKD ديابتي رو به افزايش است. به ازاي هر 10 سال افزايش سن 5% به درصد فشار خون بالا مي افزايد.
در مردها از سن 35 و در زن ها از سن 45 سال بدون ريسك فاكتورهاي ديگر غربالگري چربي خون بايد شروع شود. از سن 65 سال به بالا اگر فرد داراي چربي خون بالا نباشد، نيازي به بررسي ندارد.
سطح LDL كلسترول بالاي mg/dL 100 خطر پيامد نامطلوب كارديوواسكولر را افزايش مي دهد. از طرف ديگر  LDL پايين و آلبومين پايين نشانه سوء تغذيه است.
نكته قابل توجه در آنمي اين است كه در بيماران CKD براي كاهش عوارض قلبي و عروقي هموگلوبولين بايد بين 12-11 حفظ شود.
گرچه دادن آسپرين در خيلي از بيماري ها مفيد است، اما در CKD هنوز ناشناخته است. عده اي معتقدند در CKD تجويز آن منعي ندارد ولي در بيماران دياليزي به علت خطر خونريزي داده نشود.
ميزان CRP  در بيماران CKD بالاست.
نكته قابل توجه اينكه در ايران دوز بالايي از كلسيم به شكل مكمل تجويز مي گردد كه خطر بروز سنگ كليه و كلسيفيكاسيون عروق را بالا مي برد. دريافت ارگانيك و از راه مواد غذايي عارضه چنداني ندارد، چون در كلسيم مواد غذايي يكسري مهاركننده هاي كلسيفيكاسيون عروق وجود دارد. لذا به بيماران CKD توصيه گرديد كه مصرف كلسيم از راه مواد غذايي را كاهش ندهند.
گفتني است، عناوين سخنرانان اين سمينار علمي به شرح ذيل است:
دكتر عباسي: اپيدميولوژي CKD؛ دكتر گتميري: بيماريابي بيماران CKD در جامعه؛ دكتر رازقي: CKD و حوادث قلبي و عروقي؛ دكتر مازيار: ديابت و ريسك فاكتورهاي CKD؛ دكتر كريمي: فشارخون و ديس ليپيدمي؛ دكتر نجفي: ريسك فاكتورهاي Non-traditional براي حوادث قلبي و عروقي.    
لازم به ذكر است كه بعد از اتمام برنامه، حاضرين در اين سمينار با كسب 25/2  امتياز گواهي شركت در اين دوره را دريافت كردند.
در پايان سخنرانان در پانل پرسش و پاسخ به سوالات مطرح شده پاسخ دادند.
خبرنگار: ليلا آذين مهر