دکتر حمیدرضا نمازی: کارگران رکن رکین دانشگاه اند نه ابزار
در گفتگو با دکتر حمیدرضا نمازی استادیار اخلاق پزشکی و رئیس موزه دانشگاه علوم پزشکی تهران، وی به نقش مغفولمانده کارگران و نیروهای خدماتی در شکلگیری و پیشرفت دانشگاه علوم پزشکی تهران پرداخت و با اشاره به اهمیت یافتن زوایای پنهان تاریخ دانشگاه، تاکید کرد که دستاوردهای علمی و فرهنگی این نهاد کهن، تنها بر دوش اساتید و دانشمندان نبوده، بلکه مرهون تلاشهای بیشائبه کارگرانی است که اغلب نام و نقش آنها در لابهلای تاریخ گم شده است.
دکتر نمازی در ابتدای سخنان خود با اشاره به نقش محوری کارگران در ساختار جوامع صنعتی و تاثیر انقلابهای صنعتی قرون هجدهم و نوزدهم، گفت: «همانگونه که فناوری و تکنولوژی امروز، مدیون نبوغ دانشمندان است، به همان اندازه نیز وامدار بازوی توانمند کارگرانی است که این ایدهها را به واقعیت بدل کردهاند. تاریخ دانشگاه نیز از این قاعده مستثنی نیست»
وی در ادامه به بنای دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران اشاره کرد و گفت: «ساختمان باشکوه دانشکده پزشکی توسط دو معمار برجسته فرانسوی، آندره گودار و ماکسیم سیرو طراحی شده است. آندره گودار، معمار حافظیه شیراز نیز بوده است. اما در پس این طراحیهای زیبا، نام فردی به چشم میخورد که زحمت اصلی به عمل نشاندن این بنا را بر عهده داشته است: عباسعلی حقیریان. او نام خود را بر روی کاشیای در پشت بام این دانشکده حک کرده است، گواهی خاموش بر تلاشهای بیوقفه او در مقام بنا و کارگر. ما اغلب از گودار به عنوان معمار یاد میکنیم، اما نباید از یاد ببریم که به ثمر نشستن این اثر هنری، مدیون دستان توانمند حقیریان بوده است، کسی که احتمالاً با فنون معماری نیز آشنایی داشته است.»
دکتر نمازی برای تبیین بیشتر نقش کارگران در حوزه سلامت، به تحولات ایجاد شده پس از ساخت آشپزخانه بیمارستان امام خمینی (ره) اشاره کرد و گفت: «پس از راهاندازی آشپزخانه مدرن در بیمارستان امام، شاهد تحول چشمگیری در سلامت بیماران بودیم. اولین آشپزهایی که در این آشپزخانه مشغول به کار شدند، از بهترینهای این حرفه بودند و حتی این موضوع باعث شد تا چند شیرینیپزی در سطح شهر نیز به پخت نانهای مخصوص بیماران بپردازند. این نشان میدهد که حتی جزئیترین امور خدماتی نیز میتوانند تاثیر مستقیمی بر سلامت جامعه داشته باشند»
وی با تاکید بر گستردگی نقش کارگران در ارتقای فرهنگ سلامت ایران افزود: «موارد متعددی وجود دارد که نشان میدهد کارگران، سرکارگران، کارمندان، هیئت علمی و مهندسان همگی نقش جدی در ارتقای فرهنگ سلامت کشور ایفا کردهاند.»
یکی از نکات جالب توجهی که وی به آن اشاره کرد، ریشه دارالفنونی تاسیس اولین اداره تنظیف شهر در خاورمیانه بود و گفت: «جالب است بدانید که یکی از نخستین ادارات تنظیف شهرها در منطقه خاورمیانه، در دوران مشروطه و توسط معظم السلطنه، یک چشمپزشک ماهر، تاسیس شد. اما نکته حائز اهمیت این است که جمعآوری زباله و پاکیزگی شهر ریشه در دارالفنون دارد که ریشه دانشگاه علوم پزشکی تهران امروز است، و این امر توسط دو تن از معلمان این نهاد بنیان گذاشته شد. این افتخاری برای ماست که اولین اداره خدمات شهرداری توسط اساتید پیشین دانشگاه ما ایجاد شده است.»
دکتر نمازی با ابراز امیدواری برای دیده شدن زحمات کارگران در آینده، به خاطرهای از مصاحبه خود با راننده دکتر علی اکبر سیاسی اشاره کرد: «در مصاحبهای که با راننده دکتر علی اکبر سیاسی داشتم، متوجه شدم که این فرد چقدر به دکتر سیاسی علاقهمند بود و چه خاطرات ارزشمندی از ایشان داشت. حتی او نقش مهمی در کاهش فشار کاری دکتر سیاسی ایفا میکرد و به مرور زمان، همپای ایشان در بسیاری از موضوعات فرهیخته شده بود.»
وی با تاکید بر جایگاه رفیع کارگران در ساختار دانشگاه گفت: «ما کارگران را ابزار نمیدانیم، بلکه آنها رکن رکین دانشگاه هستند. این دستان توانمند کارگران است که امروز دانشکدههای دانشگاه را به این شکل درآورده است.»
رئیس موزه دانشگاه علوم پزشکی تهران در پایان با اشاره به نقش نیروهای خدماتی در حفظ میراث دانشگاه، به مصاحبهای دیگر اشاره کرد: «طی مصاحبهای که با یکی از نیروهای خدمات بازنشسته دانشکده داروسازی داشتم، متوجه شدم که آنها چه نقش مهمی در حفظ آثار تاریخی و پایاننامههای دانشجویی داشتهاند و دغدغه اصلیشان، نگهداری از این میراث ارزشمند بوده است.»
وی در جمعبندی سخنان خود گفت: «دانشگاه علوم پزشکی تهران، با کارگران و کارمندان متفاوت و متعهد خود، همواره در تلاش برای ارتقای سلامت، فرهنگ آموزش و اعتلای نام کهن ترین دانشگاه کشور بوده است. ما همگی در یک کشتی نشستهایم و هدف مشترکمان، پیشرفت و سربلندی این نهاد علمی است.»

نظر دهید