دانش آموخته دکتری پرستاری گفت: مراقبت در منزل در ایران یک ضرورت است

دانش آموخته دکتری پرستاری گفت: مراقبت در منزل در ایران یک ضرورت است

دکتر حشمت اله حیدری از دوره دکتری تخصصی پرستاری فارغ التحصیل شد

حشمت اله حیدری، دوره دبستان و راهنمایی را در شهرستان سلسله، یکی از شهرستانهای خوش آب و هوای استان لرستان، و دوره متوسطه را در دبیرستان امیرکبیر و در شهرستان خرم آباد، یکی از مدارس به نام آن موقع که با مدارس نمونه کنونی برابری می کرد، گذراند.
وی پس از اخذ مدرک دیپلم درخردادماه سال تحصیلی 73-72؛ در آزمون کنکور سراسری در رشته پرستاری دانشگاه علوم پزشکی لرستان پذیرفته شد.
وی می گوید: "رشته پرستاری را نمی شناختم و به هیچ وجه از حسن ها و سختی های آن آگاه نبودم. این رشته را به اشتباه جزء اولویت های اول خود انتخاب کرده بودم و بعد از این اولویت، رشته های دیگری که جزء علاقه آن زمان من بودند هم قبول شده بودم. تلاش زیادی برای تغییر رشته انجام دادم؛ ولی موفق نشدم.
بعد از فارغ التحصیلی به این رشته علاقه مند شدم و الان فکر می کنم که خداوند خیلی من را دوست داشت که در این رشته تحصیل کردم تا بتوانم در خدمت دردمندان باشم. حس خدمت رسانی باعث علاقه بیشتر و تصمیم به ادامه تحصیل من در پرستاری  شد."
حیدری در سال 1384 با رتبه دو در آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی ایران پذیرفته و بعد از فارغ التحصیلی از این مقطع و بعد از شش سال خدمت در قالب هیات علمی در سال 1391 در مقطع دکتری دانشگاه علوم پزشکی تهران پذیرفته شد.  
دکتر حشمت اله حیدری در شهریور ماه 1395 به راهنمایی دکتر نیکبخت نصر آبادی و دکتر هومن شهسواری و مشاوره دکتر عبدالرحیم حزینی از رساله دکتری اش با عنوان تبیین ابعادمراقبت درمنزل:تدوین واستانداردسازی پروتکل اجرایی  دفاع کرد و از دوره دکتری فارغ التحصیل شد.
 
موضوع رساله شما چیست؛ در مورد آن برایمان توضیح دهید و بفرمائید که تمرکز اصلی این پژوهش چیست ؟
موضوع رساله من در ارتباط با مراقبت در منزل و طراحی پروتکلی استاندارد برای ارائه مراقبت در منزل بود، همان طور که مستحضرید با افزايش اميد به زندگي پدیده سالمندی، شيوع بيماريهاي مزمن و مرگ و مير ناشي از آنها در تمام دنيا در حال افزايش است، از 57 ميليون مرگي که در سال 2013 در دنيا اتفاق افتاده است، حدود 36 ميليون آنها ناشي از بيماريهاي مزمن بوده است. ايران نیز با پدیده سالمندی روبرو است و در سالهای آتی ما با رشد انفجاری سالمندی مواجهه خواهیم بود. بيماريهاي مزمن 72% مرگ و مير را در کشور ایران به خود اختصاص مي دهند. از طرف دیگر60% علل تمام بستري ها در بیمارستان ناشی از بیماریهای مزمن هستند. در مطالعات مختلف، مشخص شده است كه كنترل بيماري هاي مزمن تا حد زيادي به مشاركت فعال بيمار و خانواده وابسته است. بررسي نظامهاي سلامت در دنیا بیانگر این است که کشورهای پیش رفته از حدود 80-70 سال پیش برای این پدیده چاره جویی کرده اند به طوری که کشور ژاپن بعد از جنگ جهانی خدمات مراقبت در منزل را به خوبی برای سالمندان در کشور خود، گسترش داده است و در این مسیر به موفقیت های هم دست یافته است.
با توجه به تغییرات وسیع در چهره جمعیت و روند اپیدمیولوژیک بیماریها در ایران این نگرانی وجود دارد که مراقبت بهداشتی اولیه(primary health care) و ساختار کنونی نظام سلامت نتواند جوابگوی نیازهای جمعیتی باشد. بر این اساس با توجه به مشکلات ذکر شده، در سال 1379 شمسی، بر اساس شرایط موجود، دولت وقت تصمیم به اصلاحاتی در حوزه نظام سلامت با دیدگاه جامعه­نگری گرفت، که با وجود پیگیریهای فراوان وزارت وقت، این مهم هرگز به واقعیت تبدیل نشد، همچنین، آيين­نامه تاسيس مراکز ارائه خدمات مراقبت پرستاري در منزل در همین ایام، در نظام سلامت ايران توسط دفتر پرستاري وقت پيشنهاد، و مورد پيگيري قرار گرفت، و در نهایت آئین­نامه مراکز ارائه خدمات پرستاری در منزل، به تصویب رسید. و اکنون پس از گذشت سالها از آن ماجرا، با توجه به ابلاغ سیاست‌های کلی سلامت، از سوی مقام معظم رهبری، که بر حرکت از درمان محوری به سمت پیشگیری و از خدمات مبتنی بر بیمارستان به سوی جامعه­نگر بودن نظام سلامت حکایت دارد، دوباره موضوع طرح تحول نظام سلامت، در ایران مطرح شده است. که یکی از مهمترین برنامه­های این طرح احیاء و قانونمند کردن ارائه خدمات مراقبت پرستاری در منزل است. ولی فعالیت موسسات ارائه مراقبت در منزل هرگز ساختارمند نبوده و در حال حاضر تعرفه‌هاي خدمات پرستاري در منزل تحت پوشش بيمه خاصي قرار ندارند و نظارت دقيقي بر روي فعاليت آنها نيست، همچنین آمار دقيقي از مراکز ارائه خدمات پرستاري در منزل، نحوه ارائه خدمات و مشکلات و چالشهاي پيش روي آنها در سطح کشور به طور واضح مشخص نمي باشد و بر اساس گزارشات غیر رسمی، بيش از 80 تا 90 درصد اين خدمات توسط افراد و مراکز غيرمجاز ارائه می شوند. با توجه به این که مراکز مراقبت در منزل در کشور ایران از الگوي واحدي تبعيت نمي کنند نیاز است که فعالیت این مراکز ساختارمند شود، که طراحی پروتکل می تواند به قانونمند شدن آنها کمک بسزایی داشته باشد.
 
مطالعه مشابهی در ایران در این خصوص شده بود؟
چون مراقبت در منزل تا به حال در کشور جایگاهی نداشته است پس مطالعات زیادی در ارتباط با آن انجام نشده است.
 
در مطالعات خارجی چطور؟
اکثر کشورهای پیشرفته دستورالعمل های استانداردی برای ارائه مراقبت در منزل در کشور خود طراحی کرده اند که با بافت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ... آنها هماهنگ است.
 
اگر بخواهید مطالعه در این خصوص را ادامه دهید، فکر می کنید چه جنبه ای از آن جای کار دارد و روی آن پژوهش می کنید؟
ما فعلا در نقطه شروع هستیم و نیاز است که برای هر قسمت از این پروتکل، گایدلاین ها و دستورالعمل های جداگانه ای طراحی شود به فرض مثال دستورالعمل مراقبت از پای دیابتی در منزل، مراقبت از بیماران مبتلا به نارسایی قلبی و... فعلا ما در ابتدای راه هستیم.
 
مهم ترین مشکلی که در جمع آوری داده ها با آن مواجه شدید، چی بود؟ 
برای طراحی دستورالعمل نیاز است که افراد صاحب نظر وقت بگذارند و دور هم جمع شوند و با هم بحث و تبادل نظر داشته باشند، که در فرایند کار این هماهنگی­ها می توانست چالش زا باشد. همچنین هماهنگی با برخی از افراد صاحب نظر که پست مدیریتی و وزارتخانه ای داشتند در برخی موارد به سختی انجام می شد.
 
در داده های شما موردی بود که نتوانید در رساله آن را بیان کنید؟
نه مورد خاصی نبود
 
خروجی رساله شما چند مقاله بود؟
چهار مقاله که دو تا از آنها به چاپ رسیده و دو مقاله دیگر که مقالات اصلی رساله هستند در مرحله داوری توسط مجلات معتبر قرار دارند.
 
و اما حرف آخر
مراقبت در منزل در ایران یک ضرورت است و تا زمانی که بیمه ها پای کار نباشند، نمی توان آن را به خوبی مدیریت و اجرا کرد. با کمک بیمه ها مراقبت در منزل می تواند رنگ و بوی ساختارمندی به خود بگیرد؛ و دیگر این که این کار به عنوان کاری نو در ایران نیاز به ممارست، پشت کار، پژوهش و هزینه دارد. که می طلبد نظام سلامت و بیمه­ها عزم جدی­تری در این مسیر داشته باشند.

 

کلمات کلیدی